Ілмектерден іздеу

Шилерден жасалған дөңгелек


Лайв -журналдың бір блогының авторы менің ойымша былайғы өмірде қолдануға болатын кереметтей бір заттың құрастыру сызбасын блогына қойыпты. Ол кәдугілі доңғалақ. Сіріңкенің шилерінен еш желімсіз құрастырылған. Мұндай әдіспен құрастырылған
Әрі қарай

Ананың қарғысы...

Баяғы заманда атағы төрткүл дүниеге жайылған ғалым болған екен. Өкінішті жері ол ғалымның бір аяғы шолақ болғандықтан ылғи балдаққа сүйеніп өмір кешіп жатыпты. Күндердің бірінде, ел болып жиналып ғалымнан аяғының шолақ болу себебін сұрапты. Ғалым мұңайып отырыпты да, көзіне жас алып басынан өткен әңгімесін баяндапты.
Әрі қарай

Жеті Атаға дейін үйленбеу сыры

Жеті Атаға дейін үйленбеу дәстүрі түркі тектес халықтардың ішінде тек қазақтарда ғана бар дейміз. Неге екенін білеміз бе? Осы жайында оқыған бір аңыз әңгімені ұсынбақпын.
15-ғасырда Қазақ Хандығы орнап, оны Керей мен Жәнібек хандар басқарғаны белгілі. Бірде Жәнібек ханның ақылшысы, кеңесшісі Жиренше шешен қатты ауырып, төсек тартып жатып қалыпты. Жақын жерлердегі талай белгілі емші, бақсыларды шақыртып қаратса да, еш ем қонбапты. Соңында атақты Өтебойдақ деген емші барын біліп, соны шақырады. Өтебойдақтың емінен кейін Жиренше жазылып, дертінен айығыпты. Жәнібек хан емшіге риза болып, бірнеше сұрақ қойыпты.
Әрі қарай

Қазақ медицинасының атасы...

Өтейбойдақ Тілеуқабылұлы (1388-1478) – қазақтың әйгілі шипагер ғалымы, елдің әлеуметтік саяси өміріне жүйрік тарихшысы, «Шипагерлік баян» атты толымды емшілік-этнографиялық еңбектің авторы, өз тұсында Жәнібек хан, Жиренше шешен сияқты тарихи тұлғалармен бастас болып, ел қамы, халық тағдырына қатысты келелі істерге араласқан қоғам қайраткері. Өтейбойдақтың өмір дерегі, туған, өлген жылдары негізінен «Шипагерлік баян» кітабындағы мағлұматтар бойынша белгілі.
Автор «Шипагерлік баян» кітабын Жәнібек ханның тапсыруы бойынша 70 жасында жаза бастағаны туралы, содан Жәнібек хан дүние салған 1473 жылы кітапты 85 жасында жазып бітіргені жөнінде дерек қалдырған. Сондай-ақ Өтейбойдақтың 90 жасқа жақындап дүние салғаны жөнінде де дерек бар.
Әрі қарай

Ғылым мен қияли ғалымдар...

Әдетте ғалымдарды ғаламға тигізер орасн зор пайдасы бар ғылыми істермен шұғылданатын адамдар деп қабылдаймыз. Ол адамдар қоғамымызды абаттандыра отырып техникалық прогресске үлкен септігін тигізеді деп ұғамыз… Бәрі дәл біз ойлағандайма? Бұл сұрақтың жауабын осы мақаладан табасыздар деп ойлаймын.
Мақаланы аудармалай отырып Өтейбойдақ бабамыздың өмірі мен оның ұрпаққа арнап жазған бірақ әлі де болса орнын таппай жүрген «Шипагерлік баян» айдарындағы ғылыми еңбегі жайлы хикая есіме түсе бергені…
Әрі қарай

...Бұл да өнер.

Дарынды Миландық суретші, иллюстратор-гиперреалист, Гвидо Даниэле (Guido Daniele). Бұд сабазыңды жарнамашыларда, сән индустриясыда т.б. соңынан қалмай ідейді екен. Себебі ол таңғажайып боди-арт, керемет теледидарлық және театралдық декорациялар жасап, кітаптарға иллюстрациялар жасай алады. Ал интернет қолданушыларды — кәдімгі адамның қолынан жасалған «жануарларымен», "құстарымен" таңдандыруда.
Әрі қарай

Этнографиялық этюдтер

«Ат майы” (дәстүр). „Ат майы” қайтты. Тигені ала бие”. (І. Жансүгіров). Халық дәстүрі ел арасында отырған адамдарды ешқашан ескертусіз қалдырмаған. Оның мұң-мұқтажы мен әлеумет­­­тік, тұрмыстық жағдайына құлақ асқан. Мысалы, тұрмысы нашар, жоқ-жітік, жетім-жесірлерге көмек көрсетіп, қол ұшын созып отырған. Соның бірі – ат майы. Мінер аты жоқ кедейлер бұрын байлар мен ауқатты кісілерге немесе көрші-көлем, туған-туысқандарына келіп “ат майын” сұрайды. Яғни бір жаққа барып келуге немесе бірер ай мі­ніске көлік сұрайды деген сөз. Мұ­ның мағынасы алыс жолға мінген ат ариды, күйін жоғалтады. Ат сұ­раушы осыны меңзеп отыр. Мұндай жағдайда әр адам сұраушының кө­ңілін қалдырмаған. Бұл да қазақтың қайырымдылық ғұрпының бір белгісі.
Әрі қарай

Адамның жүз жылдық ғұмыры

Ол ана құрсағынан ақ салт – дәстүрге толы.

Адам жасы ана құрсағындағы шарананың тоғыз ай, тоғыз күнінен кейін дүниеге аман – есен келген күнінен басталады. Алайда адам өміріне байланысты салт – дәстүрлер қыздың келін болып түскенінен, бойына бала біткенінен бастап жасалады.
Әрі қарай